ململانێی ئەمریکا و ئێران لە ناو عێراق و هەرێمی كوردستاندا لە هەڵكشاندا بەردەوامە. ئامانجی ئێرانیەكان تەنیا کشانەوەی ئەمەریکا نییە لە عێراق، بەڵکو کشانەوەیەتی بە زەلیلی، هاوشێوەی سیناریۆی ئەفغانستان. ئێران بوونی سەربازی ئەمەریکا لە عێراق بە هەڕەشەیەکی ستراتیجی بۆ سەر ئاسایشی نەتەوەیی خۆی دەزانێت و دەیەوێت لەم کاتە گونجاوەدا ئەو هەڕەشەیە لەناوبچێت. ئەمەش دەبێتە هۆی ئەوەی کە دەستیان لە سەرتاسەری لێڤانت (وڵاتی شام)دا واڵا بێت، و پشتیوانی ئەمەریکا بۆ عەرەبەکانی کەنداو لاواز بکات و هەیكەلی ئەمنی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا لەسەر مەرجەکانی ئێران دابڕێژێتەوە.
ئێران هەست بە لاوازی لە ئیدارەی ئێستای ئەمەریکادا دەكات، بە تایبەتی لەم ساڵەی هەڵبژاردنەکاندا. ئەوەش لە کاتێکدایە كە ئەمەریکا سەرنجی چووەتە سەر ئەولەویەتی دیکە، لەوانە شەڕەکانی ئۆکرانیا و غەززە. دەشزانن کە ئەمەریکا هێشتا بە هیوایە (راست بن یان هەڵە) كە لەگەڵ ئێرانییەکان لەسەر زنجیرەیەک پرسی ئەمنی سازان بكەن و رێككەون. رەنگە ئەم پەنجەرەی دەرفەتە دواتر دابخرێت، بەتایبەتی ئەگەر دۆناڵ ترەمپ جارێکی تر هەڵبژێردرێتەوە. بۆیە بەلایانەوە کاتی ئەوە هاتووە یارییەکی قورس بکەن و زۆرترین فشار لە سەرانسەری رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا بخەنە سەر ئەمەریکا. ئەوان پێیان وایە کە ئەمەریکا وەک هەمیشە لە عێراقدا، قابیلی فشار لەسەركردنە، خۆی لە پەرەسەندنی كرژیەكان بەدوور دەگرێت و کاتێک تۆڵە دەستێننەوە، لە شوێنی دیكەی دوور لە خودی ئێران، بەدوای ئەو چەكدارە پرۆكسیانەدا دەچن كە بۆ ئێران ئاسانە دەستبەرداریان ببێ.
لەگەڵ ئەوانەشدا، ئێران نایەوێت بە تەواوی ئەمەریكا لە رووی دیپلۆماسی و ئابووریەوە لە عێراقدا هەڵكەندرێت، چونکە ئەمە زیان بە بەرژەوەندی خۆشیان دەگەیەنێت. عێراقێکی دابڕاو و شکستخواردوو بۆ ئێران باش نییە، ئێرانێك کە هێشتا پێویستی بە عێراقە تاوەكو بە ناڕاستەوخۆ دەستی بە رۆژئاوا رابگات. ئێران عێراقی بەکارهێناوە بۆ ئەوەی هەم سزاکانی ئەمەریکا بنكۆڵ بکات و هەم پشتگیری لە پرۆكسیەكانی (هێزە بریكارەكانی) بکات لە سەرانسەری رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا.
لە بەرامبەریشدا ئەمەریکیەكان نایانەوێت لەم کاتە گرنگەدا (یان هەرگیز) عێراق بەجێبهێڵن، و هەر كاتێكیش بڕیاری کشانەوەی هێزەکانیاندا، ئەوا بە مەرجی خۆیان و لە و كاتەی كە خۆیان هەڵیدەبژێرن دەردەچن. بۆ ئەمەریکا بوونی سەربازی و ئەمنییان لە عێراق گرنگییەکی ستراتیژی گەورەی هەیە، نەک تەنها بۆ بەرەنگاربوونەوەی داعش و چاودێریکردنی ئێران، بەڵکو بۆ پێشکەشکردنی پاڵپشتی بۆ بنکەكانیان لە سووریا. ئەگەر بەپەلە پاڵیان پێوە بنرێت بۆ ئەوەی بە هەراسانیەوە لە عێراق بچنە دەرەوە، ئەوا بۆشایییەک دروست دەکەن کە هیچ هێزێکی رۆژئاوایی ناتوانێت پڕیبکاتەوە و ئەمەریکاش بۆ ساڵانێک، ئەگەر دەیان ساڵ نەبێت، ناگەڕێتەوە. لە روانگەی ئەمریکاوە، رۆشتنێکی لەو شێوەیە بە شێوەیەکی دۆستانە ئەنجام نادرێت و رەنگە عێراق لە دەرئەنجامە نەرێنییەکان رزگاری نەبێت.
هاوبەشە ئەوروپییەکان و هاوبەشەکانی دیکەی هاوپەیمانی نێودەوڵەتیش لەم بابەتەدا پشکیان هەیە. ساڵانێکە وەبەرهێنانیان لە سەقامگیری و یەکپارچەیی عێراقدا کردووە، و بەكۆی پێكەوەییان ملیارەها دۆلار و گیانی ژمارەیەکی زۆر سەربازیان بەخشیوە. ئەوانە توانیان پاڵپشتی عێراق بکەن تەنها بەهۆی ئەوەی هێزەکانی ئەمەریکا چەتری ئەمنی و ژێرخانی سەربازیان لە عێراقدا دابین كردبوو. رۆیشتنی ئەمەریکا دەبێتە هۆی رۆشتنی ئەوانیش بە ناچاری. هاوبەشەکانی هاوپەیمانی پێیان وایە پێگەی خۆیان لە عێراق بە ماندووبوونەوە بەدەستهێناوە، مافی خۆیانە گوێیان لێ بگیردرێت و نیگەرانییەکانیان پشتگوێ نەخرێن.
عێراقی ناسک لە نێوان شاخێك و بەرداشێك گیر بووە. لەلایەكەوە ناتوانێت تەحەدای هەژموونی ئێران بکات، لە لایەكەی دیكەشەوە ناتوانێت دەستبەرداری زلهێزێکی سەرسەخت بێت کە پێی دەكرێ عێراق هەتا رادەی شكست پێهێنان سزا بدات. عێراق ئامادە نییە ئەمەریکا و هاوبەشەکانی لە هاوپەیمانان وەدەربنێ. هێشتا خۆشی توانای رێگریكردنی لە هەڕەشە ئەمنییەکانی داعش یان گروپە چەکدارەكانی فەسائیل نیە، كە خاوەنی موشەك و فڕۆکەی بێفڕۆکەوانن. بە دەركردنی ئەو 2500 سەربازە ئەمریکییەی کە لە عێراق ماونەتەوە، لەژێر فشاری ئێران، ئەوا عێراق ئەو تۆزقاڵە نیازپاکیەش لەدەست دەدات كە لە واشتنگتن هێشتا بۆی ماوەتەوە. عێراق وەك ئێران نییە؛ زۆر لەوە ناسکتر یان لەرزۆكترە لەوەی كە بتوانی بەرگەی سزادان و گۆشەگیری دارایی و دیپلۆماسی بگرێت.
سەرکردەکانی عێراق درک بەوە دەکەن کە ئەگەر ملکەچی داخوازی گروپە چەكدارە لایەنگرەکانی ئێران بن و ئەمریکییەکان وەدەرنێن، لەوێ بەدوا دیار نییە ئامانجی داهاتووی ئەو گروپانە چی دەبێت. لایەنە کوردی و عەرەبییە سوننەکانیش پێیان وایە ئەوان لە دوای ئەمەریكیەكان نۆرەیان دێت و لە لیستی بەئامانجكردندانە. کاتێک هاوبەشەکانی هاوپەیمانان بە زۆر دەربكرێن، هەرێمی کوردستانی عێراق زیاترین هەست بە لاوازی دەكات. فەسائیلەكان نەک تەنها بنکەکانی ئەمریکایان لە هەرێمی كوردستان کردۆتە ئامانج، بەڵکو بۆمبیان لە نزیک نووسینگەکانی سەرکردە کوردەکان فڕێداوە و لەناو جەرگەی هەولێردا هێرشی راستەوخۆیان كردووەتە سەر گەورە سەرمایەدارانی هەرێم و یەكێك لەوانەیان بە میوان و ئەندامانی خێزانەوە شەهید كرد.
بێگومان حکومەتی سەرۆکوەزیران محەمەد شیاع ئەلسودانی دەبێت زۆر نیگەران بێت لەوەی عێراق بووەتە گۆڕەپانی شەڕی نێوان دوو زەبەلاح، یەكیان دراوسێیەکی هەمیشەیی بەڵام بەهەژموون، و دژەكەشی زلهێزێكی جیهانی هاوبەش. ئەم حکومەتە ئێستا سەرقاڵكراوە و دابڕێندراوە لە جێبەجێکردنی بەرنامەكانی وڵاتەكەی. لەوەش خراپتر، لایەنگرە سیاسیە سەرەکیەكانی حکومەت، واتە هێزەكانی چوارچێوەی هەماهەنگی، ئەركی سەرۆکوەزیرانیان بۆ دەستپێکردنی پرۆسەیەکی باوەڕپێکراو بۆ کشانەوەی ئەمەریکا هێندەی تر قورستر كردووە. ئەوان بانگەشەی ئەوە دەکەن کە پشتگیری لە رێبازی حکومەت دەکەن، بەڵام لە هەمان کاتدا هانی هەڵمەتی پۆپۆلیستی دژە ئەمەریكی دەدەن و بەرگری لە کردەوە نایاساییەکانی فەسائیل دەکەن. سەرۆک وەزیران هێرشەکانی سەر بنكە ئەمەریكیەكان بە “تیرۆر” وەسف کرد، لە کاتێکدا زۆرێک لە ئەندامانی چوارچێوەی هەماهەنگی بە رەوا و دادپەرەورانەیان دەزانی. شاراوە نییە کە گرووپە لایەنگرەكانی ئێران (لەوانەش سەركردەكانی فەسائیل) ئێستا بەسەر دەسەڵاتی یاسادانان و جێبەجێکردن و دادوەرییدا زاڵن و لەم دواییانەشدا، بەسەر ئەنجومەنی پارێزگاکان لە سەرانسەری عێراقدا (بەدەر لە هەرێمی كوردستان) زاڵ بوونە. ئەکتەرە حكومیەكان ئێستا وەک دەوڵەت مامەڵە دەکەن، سیاسەت بەسەر دەوڵەتدا دەسەپێنن و رێگری لە چاکسازی دەکەن. بەو کاریگەرییە سەرسەختانە، موعجیزەیەکی دەوێت بۆ ئەوەی حکومەتی عێراق دڵی هەمووان رازی بکات و بە سەرکەوتوویی لەو قەیرانە دەربچێت.
سەرەڕای ئەوانەش، حکومەتی عێراق دەتوانێت پرۆسەیەکی شەرعی پەیڕەو بکات، پێداگری لەسەر ئەو رێگاچارانە بكات كە تەركیزیان لەسەر عێراقە و عێراق لە رکابەریی زەبەلاحەکان دەپارێزێت. عێراق دەبێت دانوستان بۆ رێککەوتن لەگەڵ هاوپەیمانی نێودەوڵەتی بکات بەبێ هیچ وادەیەکی کاتی یان دواساتی پابەندبوون (دێدلاین). پێویسیتە گفتوگۆیەکی هەمەلایەنە دەست پێبكات بۆ بەشداریکردنی هەموو هاوبەشەکانی هاوپەیمانی و هەموو کەرتەکان بگرێتەوە، لەوانەش کەرتەکانی ئەمنی، ئابووری، ژینگەیی، کۆمەڵایەتی و رۆشنبیری. هەر رێبازێکی تر مەترسیدار دەبێت و لەوانەیە ببێتە هۆی هێنانەدی دەرئەنجامی دۆڕان-دۆڕان بۆ هەموو لایەنە پەیوەندیدارەکان. ئەمەریکا دەتوانێ و پێویستە سەبرێکی ستراتیجی لەخۆ بگرێ، دەرفەت بە حکومەتی عێراق بدات و ناچاری نەکات كە لایەنێك هەڵبژێرێ، ئەگینا حکومەتی سەر بە زۆرینەی شیعە، ئەمەریکا بەسەر ئێراندا هەڵنابژێرێت. ئێرانییەکانیش نابێ لەوە زیاتر دەوڵەتی عێراق و حکوومەتی عێراق و بگرە هەرێمی كوردستان بنكۆڵ بكەن، ئەگەرنا، رەنگە ئاستی پەرەسەندن لە داهاتوودا لە ژێر کۆنترۆڵی ئەوانیش دەربچێت و ئاگرەكە راستەوخۆ ئێران بگرێتەوە.